MỌT ĐỤC CÀNH ? DẤU HIỆU NHẬN BIẾT VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ

Mọt đục cành là một trong những đối tượng gây hại phổ biến và nguy hiểm trên cây sầu riêng. Loài mọt này thường đục vào thân, cành cây để làm tổ, khiến cây bị xì mủ, khô cành, rụng nhánh và nếu không kiểm soát kịp thời, có thể dẫn đến chết cả cây. Chúng có kích thước rất nhỏ, lại thường ẩn nấp dưới lớp vỏ cây nên rất khó phát hiện sớm bằng mắt thường. Đặc biệt, vì thuộc nhóm bọ cánh cứng, lớp cánh của chúng được cấu tạo từ chất kitin (chitin) có khả năng chống thấm nước, khiến thuốc bảo vệ thực vật khi phun xịt dễ bị giảm hiệu lực nếu không sử dụng đúng loại và đúng kỹ thuật. Do đó, việc theo dõi thường xuyên và áp dụng biện pháp phòng trừ phù hợp là rất cần thiết để bảo vệ vườn sầu riêng khỏi thiệt hại nghiêm trọng.

Mọt thường tấn công ở những vị trí như chảng ba, thân cành, hoặc giữa các nhánh lớn, đục thành các đường hầm phức tạp nằm ngay giữa phần gỗ và vỏ cây. Những đường đục này không chỉ gây tổn thương mà còn cản trở quá trình vận chuyển dinh dưỡng, làm cây khô héo dần. Loài mọt này phát triển tốt ở nhiệt độ khoảng 20–25°C, với vòng đời kéo dài từ 2 đến 3 tháng, khiến việc phòng trừ gặp nhiều khó khăn nếu không theo dõi sát sao và xử lý kịp thời.

TÁC HẠI GÂY RA:

Những lỗ đục do mọt gây ra không chỉ làm tổn thương mô gỗ mà còn trở thành cửa ngõ cho các loại nấm và vi khuẩn xâm nhập. Khi đó, cây dễ bị nhiễm bệnh, đặc biệt là hiện tượng xì mủ – một dạng phản ứng của cây khi bị tấn công. Nếu không xử lý kịp thời, các vết xì mủ lan rộng sẽ làm suy giảm sức sống của cây, thậm chí dẫn đến thối thân, chết cành và mất trắng năng suất.

Mọt đục cành khi tấn công sẽ tạo ra hệ thống đường đục dạng mạng lưới bên trong thân và cành cây. Những đường đục này cắt ngang qua các mạch dẫn – nơi vận chuyển nước và dinh dưỡng – khiến quá trình nuôi dưỡng các bộ phận phía trên bị gián đoạn. Hậu quả là lá trên cành bị héo rũ, cành nhánh yếu dần rồi gãy đổ, làm suy kiệt dần toàn bộ cây nếu không can thiệp kịp thời.

Những cành bị mọt đục nặng sẽ bị tổn thương nghiêm trọng ở hệ thống mạch dẫn, khiến nước và chất dinh dưỡng không thể lưu thông lên được. Tình trạng này khiến cành bị khô dần, lá héo rũ rồi rụng, và cuối cùng dẫn đến chết khô hoàn toàn. Nếu không phát hiện sớm, cành khô sẽ lan rộng, ảnh hưởng đến sức sống của toàn cây và làm giảm nghiêm trọng năng suất cũng như chất lượng trái.

DẤU HIỆU NHẬN BIẾT CÂY ĐÃ BỊ GÂY HẠI:

Dấu hiệu nhận biết sớm mọt đục cành là vỏ cây bắt đầu chuyển màu sẫm dần, ngả sang nâu đen tại vị trí bị đục. Khi quan sát kỹ, bà con sẽ thấy trên thân hoặc cành xuất hiện những lỗ nhỏ li ti, kèm theo đó là bọt mùn cưa hoặc phân mọt bị đẩy ra ngoài theo dạng bột mịn. Đây chính là nơi mọt chui vào sinh sống và đục phá bên trong thân gỗ. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu này rất quan trọng để kịp thời khoanh vùng và xử lý trước khi mọt lan rộng ra toàn cây.

Các lỗ đục do mọt gây ra thường có đường kính nhỏ, chỉ khoảng 1–2mm, nên rất dễ bị bỏ sót nếu không quan sát kỹ. Tuy nhỏ nhưng những lỗ này lại là dấu hiệu quan trọng cho thấy mọt đã bắt đầu xâm nhập và đục phá bên trong thân hoặc cành cây. Từ những lỗ đục này, mọt sẽ tiếp tục mở rộng đường hầm, gây tổn thương nghiêm trọng đến cấu trúc và mạch dẫn của cây nếu không được xử lý kịp thời.

BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ:

Thường xuyên vệ sinh vườn, cắt tỉa cành tán rậm rạp và loại bỏ cành khô, cành bị sâu bệnh sẽ giúp tạo độ thông thoáng, hạn chế nơi trú ngụ và sinh sản của mọt đục cành. Ngoài ra, việc giữ vườn sạch sẽ còn giúp ánh sáng và gió lưu thông tốt hơn, từ đó tạo điều kiện bất lợi cho sâu bệnh phát triển và nâng cao sức đề kháng tự nhiên của cây. Đây là một trong những biện pháp phòng ngừa quan trọng, cần được thực hiện định kỳ và liên tục.

Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ và cân đối là yếu tố then chốt giúp cây sầu riêng khỏe mạnh và tăng khả năng chống chịu trước sự tấn công của sâu bệnh, đặc biệt là mọt đục cành.

Đối với những cành có dấu hiệu đổi màu, sẫm nâu đen và nghi ngờ bị mọt đục, bà con nên tiến hành cạo sạch lớp vỏ tại vị trí bị hại để kiểm tra mức độ xâm nhập. Nếu chỉ bị nhẹ, có thể xử lý bằng cách vệ sinh vết đục và bôi thuốc đặc trị. Tuy nhiên, với những cành bị mọt đục nặng, đã khô hoặc mục bên trong, nên cưa bỏ hoàn toàn, sau đó thu gom mang ra khỏi vườn và tiêu hủy bằng cách đốt. Việc này giúp loại bỏ nguồn lây lan, hạn chế tối đa sự phát tán của mọt ra các khu vực khác trong vườn.

Phun các dòng thuốc trừ côn trùng có tính xông hơi và lưu dẫn như Cypermethrin, Chlopyriphos Ethyl, Profenofos, Thiamethoxam,...

Thiên Uy xin kính chúc quý nhà vườn một vụ mùa thành công. Đừng ngần ngại chia sẻ những thắc mắc ở giai đoạn quan trọng này. Thiên Uy sẽ luôn đồng hành và sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của quý bà con nhé !!!

Thiên Uy Agri