VÌ SAO CẦN PHẢI QUÉT BÔNG CHO SẦU RIÊNG ?

Sầu riêng là loại cây ăn trái có giá trị kinh tế cao, được nhiều người ưa chuộng nhờ hương vị đặc trưng với múi thơm, béo, ngọt đậm đà. Chính vì vậy, giá trị của trái sầu riêng không chỉ phụ thuộc vào trọng lượng hay kích thước mà còn được quyết định bởi mùi vị và số lượng múi mà mỗi trái mang lại. Một trái sầu riêng đạt chuẩn phải có múi đều, nở hộc đẹp, cơm dày và giữ được hương thơm đặc trưng – đó mới là yếu tố cốt lõi để chinh phục người tiêu dùng và nâng cao giá trị thương phẩm.

Tại khu vực miền Tây, bà con thường xử lý cho sầu riêng ra hoa vào mùa nghịch nhằm né mùa mưa hoặc tận dụng giá bán cao. Tuy nhiên, điều kiện thời tiết bất lợi trong giai đoạn hoa nở – như độ ẩm cao, sương mù, thiếu côn trùng thụ phấn – khiến quá trình thụ phấn gặp nhiều khó khăn. Hậu quả là tỷ lệ đậu trái thấp, trái dễ bị méo mó, dị dạng và chất lượng không đảm bảo.

Mặc dù hoa sầu riêng thuộc loại lưỡng tính – có cả nhị đực và nhụy cái trên cùng một bông – nhưng hai bộ phận này không nở đồng thời, gây cản trở quá trình tự thụ phấn. Để khắc phục, bà con miền Tây thường áp dụng kỹ thuật thụ phấn chéo bổ sung, hay còn gọi là quét bông. Phương pháp này giúp tăng tỷ lệ đậu trái, đồng thời cải thiện độ tròn đều, nở hộc đẹp và chất lượng múi bên trong. Đây là kỹ thuật quan trọng và ngày càng phổ biến, đặc biệt trong canh tác sầu riêng vụ nghịch.

ĐỊNH NGHĨA THỤ PHẤN CHÉO:

Thụ phấn chéo là quá trình di chuyển hạt phấn đã chín từ nhị đực của hoa này sang đầu nhụy của hoa khác (cùng loài). Khi hạt phấn rơi vào đầu nhụy, nó sẽ nảy mầm và phát triển thành ống phấn, xuyên qua vòi nhụy để đi vào noãn. Tại đây, quá trình thụ tinh xảy ra, tạo thành hợp tử và phát triển thành quả. Trong cây sầu riêng, do hiện tượng nhị và nhụy không chín đồng thời, quá trình này thường không xảy ra tự nhiên một cách hiệu quả, nên cần sự can thiệp bằng kỹ thuật thụ phấn chéo bổ sung để đảm bảo tỷ lệ đậu trái và chất lượng nông sản.

NHỮNG HÌNH THỨC THỤ PHẤN CHÉO: 

1. Tự nhiên nhờ gió. 

Trong điều kiện tự nhiên, hoa sầu riêng có thể được thụ phấn nhờ gió hoặc côn trùng. Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào gió, khả năng đậu trái thường rất thấp do hạt phấn khó rơi chính xác vào đầu nhụy, đặc biệt trong điều kiện thời tiết bất lợi như gió mạnh, ẩm cao hay mưa dầm. Kết quả là trái đậu ít, phân bố không đều trên cây, dễ bị méo mó, dị dạng và giảm giá trị thương phẩm. Vì vậy, để đảm bảo năng suất và chất lượng trái sầu riêng, bà con cần chủ động can thiệp bằng các phương pháp thụ phấn bổ sung, thay vì chỉ phụ thuộc vào yếu tố tự nhiên.

2. Nhờ côn trùng.

Việc thụ phấn nhờ côn trùng trên cây sầu riêng khá phổ biến, do hoa có mùi hương đặc trưng, mạnh và lan xa, giúp thu hút nhiều loài như ong, bướm, kiến… Tuy nhiên, nhược điểm là phần lớn các loài côn trùng này thường xuất hiện vào ban ngày, trong khi hoa sầu riêng chủ yếu nở và rụng phấn vào ban đêm. Do đó, thời điểm hoạt động của chúng không trùng khớp với giai đoạn hoa sẵn sàng thụ phấn.  

Ngược lại, các loài bướm đêm và dơi nhỏ mới là những động vật thụ phấn chính yếu của sầu riêng trong tự nhiên. Chúng hoạt động về đêm – đúng lúc hoa nở và hạt phấn chín – giúp quá trình thụ phấn diễn ra hiệu quả hơn. Tuy nhiên, mật độ của những loài này trong tự nhiên không ổn định và dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường, nên để đảm bảo năng suất, bà con vẫn cần thụ phấn bổ sung (quét bông) trong canh tác thương mại, đặc biệt là vào mùa nghịch. 

3. Thụ phấn chéo bổ sung (quét bông)

Thụ phấn chéo bổ sung (quét bông) là kỹ thuật quan trọng giúp tăng tỷ lệ đậu trái và nâng cao chất lượng trái sầu riêng, đặc biệt trong điều kiện mùa nghịch hoặc khi điều kiện tự nhiên không thuận lợi.

Thông thường, nhị hoa sẽ bung phấn trong khoảng từ 18h-22h. Đây là thời điểm vàng để nhà vườn tiến hành quét bông. Bà con nên sử dụng chổi mềm hoặc cọ lông mịn, nhẹ nhàng quét đều quanh các chùm hoa để hạt phấn dính đều vào đầu nhụy của các hoa cái. Khi thao tác, cần đặc biệt cẩn thận, tránh làm gãy hay tổn thương vòi nhụy, vì điều này có thể làm hoa mất khả năng thụ tinh, dẫn đến rụng hoa hoặc trái méo.

Việc thụ phấn đúng thời điểm và đúng kỹ thuật sẽ giúp trái phát triển đều, tròn đẹp, hộc nở chuẩn và chất lượng cơm cao – góp phần nâng cao giá trị thương phẩm của sầu riêng

Lưu ý: Thời điểm hoa nở trên cùng một cây là từ 7-10 ngày, vì vậy nên quét bông 4-5 ngày liên tục khi hoa nở rộ nhất. Hoa không được thụ phấn sẽ rụng đi sau 7-10 ngày.

Tóm lại, mục đích của thụ phấn chéo bổ sung hay quét bông là nhằm giúp tăng khả năng đậu trái, giúp cây cho trái nhiều, mẫu trái đẹp và chất lượng ngon, đạt được năng suất cao.

Mong rằng những thông tin Thiên Uy chia sẽ bên trên sẽ mang đến một phần kiến thức bổ ích cho quý bà con nhé !!!

Thiên Uy Agri