Một người đàn ông phun loại dung dịch phân hủy sinh học mới phát triển sau vụ thu hoạch. Chỉ mất chưa đầy một tháng để gốc rạ trở thành phân bón. Ảnh: Anushree.
Vào mùa thu, Anil Kalyan, từ làng Kutail ở bang Haryana, ở miền bắc của Ấn Độ, sẽ cùng hàng chục nghìn nông dân trồng lúa khác đốt những thân cây còn sót lại sau vụ thu hoạch lúa để dọn ruộng trồng lúa mì.
Nhưng năm nay, Kalyan có lựa chọn thay đổi khác. Ông đăng ký đất đai của mình tham gia một thử nghiệm được tổ chức tại bang Haryana và bang bên cạnh đó là Punjab. Thử nghiệm này có mục đích tìm ra giải pháp thay thế cho việc đốt rơm rạ gây độc hại cho môi trường nhưng lại là việc làm phổ biến bình thường ở các bang trên khắp Ấn Độ và một nguyên nhân chính gây khói mù mịt đối với thủ đô New Delhi.
Khi tham gia vào thử nghiệm, khu ruộng rộng 16 héc-ta (40 mẫu Anh) của ông đã được một chiếc máy kéo phun một loại enzyme. Loại dung dịch này sẽ giúp phân hủy gốc rạ thành phân bón hữu ích chỉ trong vòng chưa đầy một tháng.
“Chúng tôi đã từng đốt rơm rạ, chúng tôi không có giải pháp nào khác cho việc đốt rơm rạ. Việc đốt gốc ra gây ra khá nhiều vấn đề - một là ô nhiễm, hai là làm chết các vi sinh vật thân thiện với đất, và sản lượng cũng giảm đi rất nhiều mỗi khi chúng tôi canh tác trên đồng ruộng”, ông Kalyan nói.
“[Giải pháp mới] này sẽ mang lại lợi ích cho chúng tôi rất nhiều. Nó sẽ giảm chi phí của chúng tôi, tăng năng suất của chúng tôi lên gấp nhiều lần và giảm ô nhiễm ở mức độ lớn”, ông bổ sung thêm.
Chương trình quản lý tàn dư cây trồng, dự án lớn nhất từ trước đến nay nhằm loại bỏ tình trạng đốt rơm rạ ở Ấn Độ, hy vọng sẽ chấm dứt tình trạng thiêu rụi hơn 2,3 triệu héc-ta ruộng lúa hàng năm. Đề án được hình thành và dẫn dắt bởi Nutrition.farm, một nền tảng kỹ thuật số cho nông nghiệp bền vững được ra mắt cách đây 18 tháng.
Hơn 700 máy phun dung dịch đã được triển khai trên các cánh đồng rộng 170.000 héc-ta tại 23 huyện, với hơn 25.000 nông dân tham gia thử nghiệm.
Kết quả từ cuộc thử nghiệm, được công bố hôm 8/12 vừa qua, cho thấy hơn 1 triệu tấn khí thải carbon dioxide đã được ngăn chặn.
Enzyme được phát triển bởi Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Ấn Độ (Indian Agricultural Research Institute), làm tăng lượng carbon hữu cơ trong đất và duy trì sức khỏe tổng thể của đất. Các bức ảnh vệ tinh của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (European Space Agency) đã được dùng bởi nền tảng secure.farm để xác định vị trí các cánh đồng đang cháy.
Một nông dân đốt rơm rạ tại Butana thuộc bang Haryana, gần Delhi. Hơn 70.000 đám cháy trong số này được vệ tinh phát hiện ở Ấn Độ trong năm nay. Ảnh: Money.
Đốt rơm rạ xảy ra trên toàn cầu, nhưng đặc biệt ở Ấn Độ, nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. Việc đốt rơm rạ làm giảm chất dinh dưỡng trong đất cũng như tăng thêm ô nhiễm không khí, theo các nhà khí tượng học của chính phủ .
Dhruv Sawhney, Giám đốc điều hành của nền tảng supports.farm, cho biết hơn 70.000 đám cháy trang trại đã được phát hiện bằng hình ảnh vệ tinh trong mùa đốt rơm rạ năm nay ở Ấn Độ.
“Đốt rơm rạ giờ đây đã trở thành một vấn đề lâu năm do chính sách và thực hành nông nghiệp không phù hợp và quan trọng là thiếu các lựa chọn có sẵn cho nông dân, ông nói.
Ông muốn cung cấp cho người nông dân tín chỉ carbon cho các thực hành nông nghiệp tốt, để duy trì và mở rộng quy mô dự án.
“Chúng tôi cũng đang xem xét tạo ra nhiều tín chỉ carbon hơn thông qua việc giới thiệu các thực hành bền vững bổ sung như làm ướt và làm khô thay thế [ruộng lúa], điều này sẽ giúp tiết kiệm nước và giảm phát thải khí nhà kính”, Sawhney cho biết.
Chương trình sẽ mở rộng vào năm tới để bao phủ khoảng 800.000 héc-ta đất, khoảng 40% diện tích thường bị đốt cháy.
Một người đàn ông phun dung dịch trên cánh đồng gần Delhi. Nông dân đốt rơm rạ là nguyên nhân gây ra phần lớn ô nhiễm không khí bao trùm thủ đô Ấn Độ trong những tháng mùa đông. Ảnh: Rex
Các lệnh cấm trước đây về đốt rơm rạ và các mối đe dọa phạt tiền đã ít có tác dụng ngăn cản nông dân thực hành thói quen này, nguyên nhân chủ yếu là do nông dân nhận thấy đốt rơm rạ là lựa chọn duy nhất hữu hiệu đối với dọn sạch đồng ruộng một cách nhanh chóng, ít tốn kém trong thời gian ngắn giữa hai vụ trồng. Đối mặt với cuộc biểu tình của nông dân, chính phủ hợp pháp hóa đốt rơm rạ trong tháng 11.
Bà Anumita Roychowdhury, người đứng đầu chương trình làm sạch không khí thuộc Trung tâm Khoa học và Môi trường của Ấn Độ (India’s Centre for Science and Environment) nói: “Không thể đơn giản chỉ bằng cách phạt nông dân mà khiến việc đốt rơm rạ có thể chấm dứt. Chúng tôi có bằng chứng rằng ở những khu vực mà các giải pháp thay thế được thực hiện, các sự cố hỏa hoạn đã giảm xuống”.
“Hình phạt mà không đi kèm các giải pháp sẽ không có hiệu quả", bà kết luận.
Hương Lan
(Theo Guardian)